เปิดใจนักข่าวต่างชาติ.. "เครื่องมือ"ทักษิณจริงหรือ?
รายการสยามเช้านี้ ทางสถานีโทรทัศน์สีกองทัพบกช่อง 5 วานนี้ (9 ก.พ.) "เทพชัย หย่อง" 1 ในผู้ดำเนินรายการ ได้สัมภาษณ์ "โจนาธาน เฮด" นักข่าวประจำบีบีซี และโฆษกสโมสรผู้สื่อข่าวต่างประเทศประจำประเทศไทย พร้อมด้วย "กรุณา บัวศรี" กรรมการสโมสรผู้สื่อข่าวต่างประเทศ ประจำประเทศไทย เพื่อไขข้อข้องใจในข้อกล่าวหา ที่ระบุว่า สื่อต่างประเทศถูกใช้เป็นเครื่องมือ ถูกหลอกใช้หรือถูกซื้อ ใช้อิทธิพลผ่านทางบริษัทล็อบบี้ยิสต์ เพื่อชี้นำประเด็นคำถามที่ใช้สัมภาษณ์ "พ.ต.ท.ทักษิณ ชินวัตร" อดีตนายกรัฐมนตรี
*คนไทยกำลังสนใจสื่อต่างชาติอย่างมาก เพราะรายงานข่าวเรื่องทักษิณ หลายคนเชื่อว่า สื่อเหล่านี้ถูกว่าจ้างให้รายงานข่าวเรื่องที่ทักษิณต้องการ
โจนาธาน : เป็นการกล่าวหาที่รุนแรง สร้างความเสื่อมเสียให้กับนักข่าวต่างชาติทุกคนที่ทำงานในไทย ถ้ามีหลักฐาน ผมก็อยากเห็น คนที่กล่าวหาว่าสื่อต่างชาติรับเงินเพื่อช่วยทักษิณควรแสดงหลักฐาน จากประสบการณ์ทั้งหมดที่มี ในการทำงานกับสื่อต่างชาติทั้งที่นี่และที่อื่น ผมไม่เคยได้ยินว่า สื่อต่างชาติรายใหญ่รับเงิน ผมตกใจมากที่ข้อกล่าวหานี้ยังมีอยู่จนถึงวันนี้
* คิดอย่างไรกับการที่สื่อต่างชาติถูกมองว่า เห็นอกเห็นใจทักษิณ
โจนาธาน : เป็นเรื่องที่น่าประหลาดใจ เพราะสมัยที่ทักษิณอยู่ในตำแหน่ง เราหลายคนก็มีความสัมพันธ์ที่ไม่ดีมากๆ กับเขา อย่างผมเองก็โดนรัฐบาลวิจารณ์ว่า เป็นศัตรูกับทักษิณ เราถามเขาเรื่องนโยบายอยู่บ่อยๆ มันเป็นงานของเรา ขณะที่งานของรัฐบาลคือการดำเนินนโยบาย ส่วนงานของสื่อคือการตั้งคำถาม
ตอนนี้ไทยมีรัฐบาลใหม่ ก็เป็นเรื่องธรรมดาที่สื่อต่างชาติจะถามว่า รัฐบาลจะทำอะไรบ้าง และเป็นธรรมดาที่เราจะสัมภาษณ์ทักษิณ ซึ่งเป็นบุคคลในข่าว เป็นอดีตนายกรัฐมนตรีที่ผู้คนรู้จักดี เขาลงจากตำแหน่ง เพราะถูกรัฐประหาร ทุกคนก็อยากฟังทัศนะของเขา
* มีการกล่าวหาว่า บริษัทล็อบบี้ยิสต์ พยายามทำให้สื่อต่างชาติหันมาสนใจทักษิณ เรื่องแบบนี้เกิดขึ้นได้ไหม เช่น การให้สื่อได้คุยกับทักษิณ และนำไปตีพิมพ์บนปกไทม์
โจนาธาน :
เป็นเรื่องปกติ เราติดต่อกับบริษัทใหญ่ๆ คนดัง รวมทั้งนักการเมืองเป็นประจำ คนเหล่านี้ ใช้บริษัทประชาสัมพันธ์ หรือล็อบบี้ยิสต์เป็นคนกลาง ทักษิณก็มีเงินว่าจ้างล็อบบี้ยิสต์ ส่วนนักข่าวที่อยากสัมภาษณ์ ก็ต้องติดต่อผ่านบริษัทเหล่านี้ อย่างไรก็ตาม นักข่าวก็มีอิสระ ที่จะถามทุกคำถามที่ต้องการ พวกเขาอาจจะพยายามควบคุมบรรยากาศช่วงการสัมภาษณ์ ซึ่งส่วนมากเป็นนักข่าวที่มีประสบการณ์มากพอที่จะรู้ว่าควรทำอย่างไร* ล็อบบี้ยิสต์เหล่านี้มีอิทธิพลต่อเนื้อหาการสัมภาษณ์หรือไม่
โจนาธาน :
มี พวกเขาสามารถกำหนดหัวข้อได้ แต่นักการเมืองเอเชียก็ทำแบบนี้กันอยู่แล้ว พวกเขาสามารถกำหนดเวลาของการสัมภาษณ์ได้ ซึ่งก็เป็นเรื่องปกติอีก ตอนทักษิณเป็นนายกฯ ก็กำหนดเวลา ผมไม่คิดว่าการใช้บริษัทล็อบบี้ยิสต์จะไปมีอิทธิพลอะไร กับลักษณะการสัมภาษณ์และการรายงานข่าวเรื่องทักษิณ *รู้สึกอย่างไรที่มีการกล่าวหาว่า นักข่าวต่างชาติถูกว่าจ้างให้สัมภาษณ์ทักษิณ และให้ความสำคัญกับทักษิณ
กรุณา :
ไม่เข้าใจว่าทำไมถึงมีความเข้าใจแบบนี้เกิดขึ้นได้ เพราะสิ่งที่นักข่าวต่างชาติทำเป็นเรื่องธรรมดา ตัวอย่างเช่น การสัมภาษณ์ทักษิณ ซึ่งเป็นคนที่อยู่ในความสนใจ ก็รู้สึกผิดหวังกับข้อกล่าวหานี้ และไม่เชื่ออย่างยิ่งว่านักข่าวต่างชาติถูกทักษิณซื้อ จากประสบการณ์ของตัวเองสามารถพูดได้ว่า นักข่าวทุกคนตั้งใจทำข่าว และไม่เคยมีเหตุการณ์ในลักษณะที่นักข่าวถูกชักชวนไปสัมภาษณ์แล้วรับเงิน
*มีข้อสังเกตเกี่ยวกับประเด็นของคำถามที่ถามทักษิณ คุณไม่ได้ทำงานให้ซีเอ็นเอ็นหรือไทม์ก็จริง แต่ถ้าดูคำถามที่นำมาถาม คิดว่าควรถามคำถามที่หนักกว่าไหม
โจนาธาน :
ในการสัมภาษณ์ทุกครั้ง เราสามารถตั้งข้อสังเกตได้ว่า บางคำถามควรหนักกว่านี้ มักมีคนที่ไม่พอใจคำถาม ที่นำมาถามเสมอ สื่อแต่ละสำนัก สัมภาษณ์ในแบบของพวกเขา เพื่อพยายามค้นเอาสิ่งที่ทักษิณเชื่อออกมา ประเด็นที่ผมจะพูดคือ สื่อต่างชาติรายงานข่าว เพื่อผู้ชมต่างชาติที่ไม่รู้เรื่องราวของประเทศไทยมากนัก การสัมภาษณ์จึงต้องมุ่งเน้นในเรื่องทั่วไป แต่หากต้องการตรึงทักษิณไว้ ก็ต้องเป็นหน้าที่ของสื่อไทย ที่จะต้องสัมภาษณ์เขาด้วยตัวเอง เราอยากเห็นสื่อไทยเป็นคนถามคำถามเอง ด้วยคำถามหนักๆ เต็มไปด้วยรายละเอียด เมื่อเราได้เห็นแบบนั้น เราก็จะได้เห็นทักษิณถูกซักในแบบที่คนไทยจำนวนมากอยากจะเห็น
* รู้สึกอย่างไรที่ผู้สื่อข่าวต่างประเทศที่ครั้งหนึ่งเคยโดนทักษิณวิพากษ์วิจารณ์ว่า ถามคำถามโง่ๆ ชอบรายงานข่าวรัฐบาลในเชิงลบ แต่ตอนนี้กลับถูกคมช. มองว่าเป็นเครื่องมือของทักษิณ
กรุณา : ทำให้นักข่าวหลายคนรู้สึกงง อย่างโจนาธานก็เคยโดนว่า ถามคำถามโง่ๆ ตอนเปิดสนามบินสุวรรณภูมิ ที่เขาถามว่า ไม่พร้อมแล้วเปิดทำไม และตอนนี้กลับโดนข้อหาเข้าข้างทักษิณ อย่างที่ยืนยันมาตลอด เป็นหน้าที่ของผู้สื่อข่าวที่จะถามคำถามแบบนี้ ไม่ว่าผู้ที่อยู่ในอำนาจจะเป็นใคร
* ไม่แค่คมช.เท่านั้น บรรดานักวิชาการที่น่าจะเข้าใจกลไก และการทำงานของนักข่าวต่างประเทศ อาทิเช่น อ.เจิมศักดิ์ ปิ่นทอง และ อ.สมเกียรติ อ่อนวิมล ก็ออกมาพูดให้คนเชื่อว่า สื่อต่างประเทศถูกทักษิณซื้อผ่านทางล็อบบี้ยิสต์
กรุณา :
อาจารย์และนักวิชาการยังไม่เข้าใจจริงในเรื่องวิธีการทำงาน และมาตรฐานการทำงานของนักข่าวต่างประเทศ สิ่งที่ทำได้คือการพยายามอธิบาย ในฐานะคนไทยคนหนึ่ง ตัวเองก็พยายามอธิบายกับเพื่อนๆ นักข่าว แต่ก็ยังมีความไม่เข้าใจกันอยู่ ซึ่งหากมีการนั่งพูดคุยกัน น่าจะเข้าใจกันมากขึ้น
* คิดว่าเขาจะเชื่อไหม
กรุณา : คิดว่าน่าจะมีคนเชื่อ
แต่อาจจะมีบางส่วนก็ต้องยอมรับว่าเข้าข้างทักษิณพอสมควร พูดอย่างนี้อาจมีคนมองว่า เราเข้าข้างทักษิณ แต่จริงๆ แล้วไม่ใช่ แต่ถึงที่สุดแล้ว ไม่ว่าใครจะเป็นผู้นำ จะเป็นทักษิณหรือใครก็ตาม สิ่งที่เราทำก็คือ ถามว่าวันนี้คุณทำอะไรอยู่ และเราก็กำลังทำงานของเราเท่านั้นเอง * ผมเข้าใจว่า ทักษิณเป็นบุคคลที่สื่อสนใจ แต่คุณคิดว่าอีกนานแค่ไหน ที่เขาจะยังเป็นข่าวพาดหัวของสื่อต่างชาติ
โจนาธาน : อาจจะไม่นาน เพราะเขาไม่อยู่ในอำนาจแล้ว มีข้อจำกัดมากมายในสิ่งที่เขาทำได้ นอกจากการเดินทางรอบโลก เขาไม่ให้สัมภาษณ์ในทันทีหลังเกิดรัฐประหาร เมื่อบอกว่าจะให้สัมภาษณ์ สื่อก็ย่อมอยากรู้ว่าเขาจะพูดอะไร ผมคาดว่าสื่อจะเลิกสนใจเขาในเวลาอันรวดเร็ว เพราะตอนนี้มาถึงจุดที่ เขาไม่มีอะไรให้พูดมากนัก และไม่มีบทบาทอะไรให้เล่นแล้ว
*ทำอย่างไรให้คนไทยเข้าใจบทบาทของสื่อต่างประเทศ
กรุณา : ก็ต้องอาศัยสื่อมวลชนไทยช่วย อย่างเช่น รายการนี้ ก่อนมาก็มีการคุยว่า เราควรต้องชี้แจง ไม่ควรปล่อยให้ผ่านไปเฉยๆ เพราะสิ่งที่เราถูกมองเป็นเรื่องหนักหนาสาหัส สำหรับผู้ประกอบอาชีพสื่อมวลชน เพราะข้อกล่าวหาเรื่องการรับเงิน ไบแอส เป็นข้อกล่าวหาที่ค่อนข้างรุนแรง
** หมายเหตุ : สโมสรนักข่าวต่างชาติประจำประเทศไทย ประกอบด้วย นักข่าวต่างประเทศประมาณ 50-60 คน ทำงานให้แก่สื่อต่างชาติหลายแขนง ทั้งหนังสือพิมพ์ วิทยุ และโทรทัศน์
http://www.bangkokbiznews.com/2007/02/10/news_22771015.php?news_id=22771015กระทู้นี้ นำการแสดงความคิดเห็นของนักข่าวสองคนที่เกี่ยวข้องเป็น'สื่อต่างชาติ'ในประเทศไทย
พวกเขาจะสามารถพูดในนาม'สื่อต่างชาติ'ทั้งหมดได้หรือไม่
ถ้าพวกเขาสามารถพูดในนาม'สื่อต่างชาติ' ทั้งหมด หรือส่วนใหญ่
การรายงานข่าว หรือ การสัมภาษณ์ของ CNN และ TIME ที่ผ่านมาเร็ว ๆนี้
เป็นอย่างที่เขา สองคน หรือไม่
เนื่องจากคุณเทพชัย ไม่ได้ถามตรง ๆว่า พฤติกรรมของ CNN TIME ที่ผ่านมาเร็วๆ นี้
และพวกเขาไม่ได้อ้างถึงในการตอบคำถามด้วย.... 
ผมได้เน้นด้วยการขีดเส้นใต้ เพื่อให้พิจารณาว่า ถ้าตอบตรงไปตรงมา
จะได้คำตอบอย่างไร เช่น....
โจนาธาน :
เป็นเรื่องปกติ เราติดต่อกับบริษัทใหญ่ๆ คนดัง รวมทั้งนักการเมืองเป็นประจำ คนเหล่านี้ ใช้บริษัทประชาสัมพันธ์ หรือล็อบบี้ยิสต์เป็นคนกลาง ทักษิณก็มีเงินว่าจ้างล็อบบี้ยิสต์ ส่วนนักข่าวที่อยากสัมภาษณ์ ก็ต้องติดต่อผ่านบริษัทเหล่านี้ อย่างไรก็ตาม นักข่าวก็มีอิสระ ที่จะถามทุกคำถามที่ต้องการ พวกเขาอาจจะพยายามควบคุมบรรยากาศช่วงการสัมภาษณ์ ซึ่งส่วนมากเป็นนักข่าวที่มีประสบการณ์มากพอที่จะรู้ว่าควรทำอย่างไร*
ล็อบบี้ยิสต์เหล่านี้มีอิทธิพลต่อเนื้อหาการสัมภาษณ์หรือไม่ โจนาธาน :
มี พวกเขาสามารถกำหนดหัวข้อได้ แต่นักการเมืองเอเชียก็ทำแบบนี้กันอยู่แล้ว พวกเขาสามารถกำหนดเวลาของการสัมภาษณ์ได้ ซึ่งก็เป็นเรื่องปกติอีก ตอนทักษิณเป็นนายกฯ ก็กำหนดเวลา ผมไม่คิดว่าการใช้บริษัทล็อบบี้ยิสต์จะไปมีอิทธิพลอะไร กับลักษณะการสัมภาษณ์และการรายงานข่าวเรื่องทักษิณ โจนาธาน :
ในการสัมภาษณ์ทุกครั้ง เราสามารถตั้งข้อสังเกตได้ว่า บางคำถามควรหนักกว่านี้ มักมีคนที่ไม่พอใจคำถาม ที่นำมาถามเสมอ สื่อแต่ละสำนัก สัมภาษณ์ในแบบของพวกเขา เพื่อพยายามค้นเอาสิ่งที่ทักษิณเชื่อออกมา..............
ประเด็นที่ผมจะพูดคือสื่อต่างชาติรายงานข่าว เพื่อผู้ชมต่างชาติที่ไม่รู้เรื่องราวของประเทศไทยมากนัก การสัมภาษณ์จึงต้องมุ่งเน้นในเรื่องทั่วไป 'สื่อต่างชาติ' คิดอย่างนี้กระมั่ง บริษัทลอบบี้ยิสต์และบริษัทโฆษณาชวนเชื่อ จึงจับ'แนว'ได้ ให้ นักข่าว CNN และ TIME รายงานข่าวตามที่ทักษิณพูด ไม่ต้อง'เจาะลึก' ก็ได้ผลแล้ว.........
นักข่าว CNN และ TIME ไม่มี'ถามหนักกว่า' หรือ สอบยันว่าข้อมูลนั้นมี'มูลความจริง'มากน้อยเพียงใด....
ดังนั้นบริษัทลอบบี้ยิสต์และบริษัทรับโฆษณาชวนเชื่อที่'รู้ใส้' ใช้นักข่าวต่างชาติให้เป็น'ประโยชน์'.... คุณเชื่อคำตอบที่หลีกเลี่ยง อ้างอิงตามนี้หรือไม่....... ปล.
นักการตลาดไทยใช้'เนื้อที่ประชาสัมพันธ์'ให้เป็นประโยชน์ และ สร้างความเชื่อถือ ความไว้วางใจ และยอมรับจากผู้อ่าน ผู้บริโภค ได้อย่างไร ย่อมเป็นที่'เข้าใจ'กัน..........ฮ่า ฮ่า ฮ่า ฮ่า
