Economist และ Newsweek วิเคราะห์เศรฐกิจไทย

บทความ : เรื่อง เศรษฐศาสตร์เชิงพุทธ
ที่มา : นิตยสาร The Economist

หม่อมราชวงศ์ปรีดิยาธร เทวกุล รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลังกล่าวว่า กฎหมายใหม่นั้นเป็นเพียงแค่การ "อุดช่องโหว่" แต่สัปดาห์ที่แล้ว บรรดาผู้นำนักธุรกิจชาวต่างประเทศไม่เห็นเป็นอย่างนั้น หลังจากที่เขาได้สรุปให้คนเหล่านั้นฟังถึงแผนการที่จะทบทวนกฎเกณฑ์ต่างๆที่เข้มงวดต่อการลงทุน

ผู้เข้าร่วมประชุมคนหนึ่งบอกว่า พวกเขามองว่าการเคลื่อนไหวครั้งนี้เห็นได้ชัดเจนว่าเป็นพวกปกป้องตัวเอง ในการหารือกันอย่างเคร่งเครียดครั้งต่อมา ผู้เข้าฟังได้ระดมคำถามใส่รัฐมนตรีด้วยการถามตรงๆ ว่า มาตรการดังกล่าวอาจเป็นการขัดขืนต่อองค์การการค้าโลก (WTO) "มีความแตกต่างในปรัชญาขั้นพื้นฐาน"
แหล่งข่าวกล่าว..... "ชัดเจนเลยว่าเรากำลังพายเรือในอ่าง"

ปัญหาน่าจะเป็นเพราะพวกนายทหารที่ขาดความรู้ ข้าราชการที่ได้รับการฝึกฝนจากต่างประเทศก็กลายเป็นคนตกยุคไปแล้ว จากการพิจารณาแผนเศรษฐกิจ ของสุรยุทธ์ จุลานนท์ นายกรัฐมนตรีชั่วคราว รู้สึกได้ว่ามีอะไรบางอย่างกำลังดำเนินไป นับจากที่เขาได้รับการแต่งตั้งเมื่อเดือนตุลาคมที่ผ่านมา อดีตนายทหารได้เสนอมาตรการ ที่จะหยุดการพัฒนาแบบตะวันตกในสังคมไทย ลดบทบาทของต่างชาติในระบบเศรษฐกิจและทำให้บรรลุถึงขีดสุดของ "ความสุข" ไม่ต้องเติบโต นี่คือที่เขาตั้งใจเอาไว้ พิมพ์เขียว ของสุรยุทธ์ ซึ่งหมายถึง มีความอ่อนน้อม เรียบง่าย และอยู่ด้วยแนวทางของตัวเอง บางคนเรียกเป็นชื่ออื่นว่า "เศรษฐศาสตร์เชิงพุทธ"

"ทักษิโนมิกส์" ให้ข้อเสนอที่โดนใจคนชนบทด้วย เงินให้กู้ยืมดอกเบี้ยต่ำ ค่ารักษาพยาบาลราคาถูก และกระตุ้นเกษตรกรรมแบบทุนนิยม ซึ่งทำให้ประเทศไทยก้าวไปสู่วิกฤติหนี้สิน ตรงกันข้ามกับแนวทางของรัฐบาล สุรยุทธ์ ซึ่งเกี่ยวกับแนวคิด 3 ประการ คือ ทางสายกลาง ความมีเหตุมีผล และการมี "ภูมิคุ้มกันในตัวเอง" เพื่อช่วยป้องกันประเทศไทยจากผลกระทบที่รุนแรงของโลกาภิวัฒน์ ด้วยความร่วมมือกับนักเศรษฐศาสตร์ไทยหลายคน "นี่คือวิธีปฏิบัติในความพยายามของรัฐบาลที่จะ สนับสนุนการพัฒนามนุษย์" สุรยุทธ์ เกริ่นนำ

บรรดานักลงทุนต่าชาติในไทยประหลาดใจเล็กน้อยกับ "ความแตกต่างทางปรัชญา" เขารู้สึกมากยิ่งขึ้นว่า พวกเขากำลังตกเป็นเหยื่อในการโจมตีนโยบายทักษิณ หรือถ้าจะขยายความก็คือนโยบายเติบโตจากการส่งออก.ซึ่งขับเคลื่อนเศรษฐกิจของเอเซียตะวันออกมาตั้งแต่ทศวรรษ 1960 (พ.ศ. 2503-2512)

การที่บรรดานายทหารไม่ค่อยสบายใจกับระบบประชาธิปไตยแบบ 1 คน 1 เสียง พวกชาตินิยมพยายามจะลดบทบาทของต่างชาติในตลาดของไทย พวกคนมีระดับในสังคมไม่ชอบใจ กับวิธีการของทักษิณที่ทำให้เกษตรกรยากจนกลายเป็นฐานเสียงสำคัญ ด้วยการเชื่อมโยงถึงกันระหว่างนโยบายใหม่

นับตั้งแต่ทศวรรษที่ 1990 (พ.ศ.2533-2542) ข้าราชการเกษียณอายุกลุ่มเล็กๆ ข้าราชการ และนักเศรษฐศาสตร์ ได้ทำงานร่วมกันเพื่อที่จะจัดระบบความคิด มาผนึกให้เป็นทฤษฎีทางเศรษฐศาสตร์ ของประเทศไทย พวกเขาบอกว่านี่คือ "ทางสายกลาง" ระหว่าง โลกาภิวัฒน์ที่มากเกินไปกับการเก็บเนื้อเก็บตัว ระหว่างระบบทุนนิยมที่ปราศจากการควบคุมกับรัฐสวัสดิการ และระหว่างความล้าหลังกับฝันที่ไม่มีวันเป็นจริง

หนึ่งในวัตถุประสงค์หลักก็คือ การลด "วัฏจักรแห่งความรุ่งโรจน์และร่วงโรย ที่ไม่อาจหลีกเลี่ยงได้ " ซึ่งคอยหลอกหลอนระบบเศรษฐกิจที่กำลังพัฒนา วิศาล บุปผเวส นักเศรษฐศาสตร์อาวุโสจากสถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย (ทีดีอาร์ไอ) กล่าวว่า "ผมยอมรับว่ามันขัดกับลัทธิทุนนิยมแบบบริโภคนิยมสมัยใหม่ " นักเศรษฐศาสตร์กล่าว "แต่เราก็ต้องเลือกวิถีชีวิตแบบใหม่"

UNDP เรียกทฤษฎีของไทยเป็นการตอบสนองอันโดดเด่นต่อผลกระทบที่ประเทศซึ่งพึ่งระบบโลกาภิวัฒน์เผชิญอยู่ในขณะนี้ เช่น การสูญเสียอำนาจอธิปไตย การพึ่งพาตลาดต่างชาติ คุณภาพสิ่งแวดล้อมที่เลวลง และช่องว่างระหว่างคนรวยกับคนจน

กระนั้นนักเศรษฐศาสตร์ผู้เป็น ที่นับถือเป็นอย่างมากของไทย ซึ่งถูกถามว่าทฤษฎีนี้หมายความว่าอย่างไร ? เขาหัวเราะและพูดตรงๆว่า "ผมไม่รู้!".... เขาขอร้องไม่ให้ระบุชื่อของเขาเพราะเกรงจะถูกมองว่าเป็นการโจมตี แต่อธิบายว่า "มันตรงกันข้ามกับแนวของทักษิณ เขาจัดว่าเป็นเสือชนิดหนึ่ง"

คำกล่าวดังกล่าวอาจอธิบายการปฏิบัติหน้าที่ในช่วงแรกของสุรยุทธ์ : ความพยายามที่สร้างความไม่พอใจในการเพิ่มอายุผู้ดื่มสุราการห้ามการโฆษณาเหล้า หลังจากนั้นไม่นาน เขาก็ได้ห้ามขายหวยซึ่งริเริ่มโดยทักษิณ ต่อมาเมื่อวันที่ 18 ธันวาคม ธนาคารกลางของไทยก็ได้ออกกฎในการควบคุมเงินทุนที่เข้มงวดเพื่อยับยั้งการแข็งค่าของเงินบาท ทำให้ดัชนีตลาด หลักทรัพย์ลดลงร้อยละ 15 จนบรรดานายทหารต้องเข้ามามีส่วนให้มีการยกเลิกการควบคุม ผลกระทบของความผิดพลาดได้ทำให้ความปั่นป่วนขยายตัวออกไป

"ฉันได้รับโทรศัพท์จาก สมาชิกว่าธนาคารของเขาในฮ่องกงปฏิเสธที่จะโอนเงินเข้าประเทศไทย" จูดี้ เบนน์ ผู้อำนวยการอาวุโสของหอการค้าอเมริกันในกรุงเทพกล่าว "นั่นคือเมื่อ 2 วันก่อน"

การทบทวนกฎหมายธุรกิจต่างด้าวปี 1999 (พ.ศ. 2542) ยิ่งสร้างความเบื่อหน่ายให้กับนักลงทุน มันสร้างข้อจำกัดใหม่ให้กับผู้ร่วมลงทุนต่างชาติที่มีบทบาทในระบบเศรษฐกิจไทย หอการค้าต่างๆในกรุงเทพกล่าว การบีบให้นักลงทุนต่างชาติกว่า 10,000 ราย กระจายหุ้นที่ถืออยู่ในบริษัทไทยหรือโอนการควบคุมไปสู่นักลงทุนไทย กฎเกณฑ์ต่างๆที่จะแก้ไขนั้นน่าสับสน เช่น อุตสาหกรรมบางอย่างได้รับการยกเว้น นักลงทุนชาวสหรัฐอเมริกากลับได้รับการคุ้มครองจากสนธิสัญญาระหว่างสหรัฐอเมริกากับไทย

กลุ่มบริษัทที่ทักษิณขายให้กับสิงคโปร์เมื่อปีที่แล้ว(ซึ่งก่อให้เกิดวิกฤติทางการเมืองและสะท้อนกลับมายังบริษัท) ยังคงลุ่มๆดอนๆ แต่ถึงกระนั้นก็ยังคงมีโอกาสเสมอที่รัฐบาลจะยอมถอยอีกครั้งหนึ่ง

กระนั้นก็ตาม นักสังเกตการณ์หลายคนได้สรุปว่า หนึ่งในระบบเศรษฐกิจที่มีเสน่ห์ที่สุดซึ่งมีอัตราเติบโตเกินกว่าร้อยละ 5 มาตั้งแต่ปี 2000 (พ.ศ.2543) ได้ถอยหลังไปอย่างเลวร้าย....!!!!

ภายหลังการปฏิวัติตลาดหลักทรัพย์ของไทยกลายเป็นหนึ่งในบรรดาตลาดที่เฉื่อยชาที่สุดในโลก แม้แต่หนังสือพิมพ์ก็ถูกจำกัดตามกฎหมายใหม่ว่าด้วยการตรวจสอบการกล่าวร้าย นโยบายของสุรยุทธ์ บทนำของหนังสือพิมพ์บางกอกโพสท์เมื่อวันพุธกล่าวหาว่าพวกนายทหารใช้กลอุบายทางกฎหมายซึ่งเป็น "ส่วนหนึ่งของเหตุผลว่าเหตุใดประเทศไทยจึงเป็นอย่างทุกวันนี้"

ผู้ประกอบการก็ไม่มีความสุขเช่นเดียวกัน "เห็นได้ชัดว่าพวกเขากำลังอยู่ระหว่างการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างทางการเมือง" ผู้ประกอบการธุรกิจขนาดกลางซึ่งไม่ใช่คนไทยกล่าว เขาขอร้องไม่ให้เปิดเผยชื่อเพราะเกรงจะถูกลงโทษ "มันจะทำให้การลงทุนชะงักงันและลดการแข่งขัน" พวกเขานำเอาธุรกิจไปปนกับการเมือง

ผลงานที่ย่ำแย่ของคณะทหารจะทำให้ฝ่ายตรงกันข้ามขยายตัวได้เกินกว่าจะคาดคิด จะมีการคิดถึงอดีตเมื่อครั้งยังมีทักษิณ ตอนนี้นักธุรกิจต่างชาติมองยุคทักษิณด้วยความชื่นชม ในความมั่นคง เติบโต และโดยเปรียบเทียบแล้วเป็นรัฐบาลที่ค่อนข้างสะอาด

ผู้สนับสนุนชาวชนบทยังคงอยู่กับผู้นำที่ถูกขับไล่คนนี้ แม้จะเลือกตั้งในวันพรุ่งนี้เขาก็น่าจะเป็นผู้ชนะ ยิ่งฝ่ายทหาร ถ่วงเวลาการคืนอำนาจสู่ประชาชนอย่างรวดเร็ว กลุ่มสนับสนุนประชาธิปไตยซึ่งครั้งหนึ่งเคยอยู่ตรงกันข้ามกับทักษิณก็จะหันไปหาสุรยุทธ์เพื่อเรียกร้องให้มีการเลือกตั้งโดยเร็ว

ทั้งหมดนี้ก่อให้เกิดคำถามว่า อะไรคือวาระที่แท้จริงของคณะปฏิวัติในการยึดอำนาจ? ยกเลิกรัฐธรรมนูญปี 1997 (พ.ศ. 2540) ซึ่งถือว่าเป็นหนึ่งในบรรดารัฐธรรมนูญที่ดีที่สุดของเอเซีย

ดูเหมือนจะเป็นข้อหนึ่งในบรรดาเป้าประสงค์ นักอนุรักษ์นิยมชาวไทยกำลังเตรียมที่จะเปลี่ยนแปลงซึ่งจะทำให้ทหารยังคงอยู่ในอำนาจ อีกวัตถุประสงค์หนึ่งก็คือการขจัดทักษิโนมิกส์ซึ่งกระตุ้นชาวไทยในชนบทเป็นจำนวนมาก ทางเลือกอื่นก็คือปรัชญาเศรษฐกิจบนพื้นฐานความเชื่อทางพุทธศาสนาซึ่งหลีกเลี่ยงการบริโภคแบบทุนนิยม "แปลความแบบอนุรักษ์นิยม ทฤษฎีพอเพียงทำให้รักษาสถานะเดิมเอาไว้ได้" จากการตั้งข้อสังเกตของนักวิชาการชาวไทย บางทีการที่ประเทศไทยแบ่งออกเป็น “ กลุ่มผู้ดีตีนแดงในเมือง “ และคนชนบทที่จมปลักอยู่กับความต่ำต้อยจะเป็น "ทางสายกลาง" ที่บรรดานายพลมีอยู่ในใจ

----------------------------------------------------------------------