~"*"~ ฉันทลักษณ์ของร้อยกรอง ~"*"~

[อังศนา]

                         ๑) คิดจะแต่งโคลงสักบท..

คิดปลูกตึกแต่งให้......งดงาม
ปูนโบกป้ายสีตาม.............แบบสร้าง
แลดูจากข้อความ..............แสนง่าย
รายละเอียดกลับกว้าง.........มากขั้นหลายตอน๚

                         ๒) ต้องเริ่มต้นที่อารมณ์..

ทุนรอนก่อนก่อสร้าง....สำคัญ
วัสดุจึงครบครัน................เพียบพร้อม
สามารถเสกรังสรรค์...........ตามทรัพย์
กลืนกับสิ่งแวดล้อม............เริ่มแล้วลงเสา๚

                         ๓) ฉันทลักษณ์คือสิ่งที่ต้องยึดมั่น..

เค้าโครงที่เริ่มต้น..........คำนวณ
สถาปัตย์มีกระสวน..............บอกไว้
พิมพ์เขียวร่างย้ำทวน...........สร้างถูก
ฐานรากมั่นคงไซร้...............ก่อได้แน่นหนา๚

                         ๔) หลากสาระที่สื่อได้..

ตำรากำหนดเน้น............นมนาน
ปูนกรวดทรายผสาน.............ใส่เข้า
ไม้เหล็กปักขื่อคาน...............เป็นขอบ
น้ำช่วยให้คลุกเคล้า..............ฉาบไล้เรียบสวย๚

                         ๕) ลีลาย่อมแสดงตัวตน..

ด้วยสีสันเลือกเฟ้น.........ตามใจ
ทาทับทั้งนอกใน..................ตึกน้อย
สีเข้มสดสีใส.......................สีอ่อน
แบบต่างกันนับร้อย...............เสร็จแล้วเรียงสลอน๚ะ๛
 


นานมาแล้ว.. ข้าพเจ้าเคยแต่งโคลงว่าด้วยการแต่งโคลงเอาไว้กระบวนหนึ่ง 
เป็นเชิงเปรียบเทียบว่าเหมือนกับการสร้างบ้าน และได้เปรียบฉันทลักษณ์
เอาไว้ว่าเหมือนกับพิมพ์เขียวของสถาปนิก(ซึ่งขาดเสียมิได้)
มาบัดนี้.. คิดอยากจะตั้งกระทู้ฉันทลักษณ์เอาไว้เผื่อผู้ที่สนใจจะแต่งโคลง 
จะได้แวะมาอ่าน จึงงัดเอามาปรับนิดๆ เพื่อใช้เป็นบทเปิดกระทู้

[อังศนา]

ฉันทลักษณ์คือหลักแก้ว........ร้อยกรอง
วางกรอบเป็นครรลอง.................เรขให้
คิดถ้อยแต่งตอบสนอง................ตามถนัด
ปวงปราชญ์ท่านสร้างไว้..............เสกเวิ้งกวีวรรณ



หากคิดจะแต่งโคลงให้เป็นโคลง จึงละเลยฉันทลักษณ์มิได้เป็นอันขาด 
และหัวใจสำคัญของโคลง โดยเฉพาะโคลงสี่สุภาพ ก็คือ 'เอกเจ็ดโทสี่'

[อังศนา]

   เอกเจ็ดโทสี่
คำบังคับเอกโทของโคลงสี่สุภาพนั้นบังคับที่  รูป  มิใช่เสียง

คำบังคับรูปเอก : คำที่มีไม้เอก และคำตายทั้งหมด
นั่นคือคำที่สะกดด้วยแม่กก แม่กด แม่กบ และสระเสียงสั้นทั้งปวง
ไม่ว่าจะมีเสียงเอก (เช่น ตบแผละ ตกเบ็ด)
เสียงโท (เช่น โรควูบ ฮวบฮาบ)
หรือเสียงตรี (เช่น นักรบ เฟอะฟะ)

คำบังคับรูปโท : คำที่มีไม้โททั้งหลาย
แต่จะยกเว้นคำตาย เช่น จ้อกแจ้ก ปู้ดป้าด
โอ้กอ้าก อ้วก แอ้ก

ตัวอย่าง : โคลงโลกนิติ

๏ นาคีมีพิษเพี้ยง...........สุริโย
เลื้อยบ่ทำเดโช.............แช่มช้า
พิษน้อยหยิ่งโยโส..........แมลงป่อง
ชูแต่หางเองอ้า..............อวดอ้างฤทธี๚

[เก็ดถวา]

โอววว.. เยี่ยมเลยค่ะ ขอบพระคุณนะคะ 



ปล. ว้ายยย นี่น้ำหวานมาปาดหน้าอาจารย์พี่อังฯ หรือเปล่าคะนี่ (เห็นยังอยู่ในหระทู้)

ขอประทานโทษค่ะ 

[อังศนา]

คำสุภาพ : คำที่ไม่มีวรรณยุกต์  มีสี่ตำแหน่งตามผัง
ทั้งนี้อาจใช้คำตายก็ได้ (ดังตัวอย่างบทล่าง)
แต่คำสุดท้ายของบท อย่าใช้คำตายเป็นอันขาด
จึงต้องเป็นเสียงสามัญหรือเสียงจัตวาเท่านั้น
(โดยเฉพาะเสียงจัตวาจะฟังไพเราะมาก!)

ตัวอย่าง : โคลงโลกนิติ

๏ อย่าเอื้อมเด็ดดอกฟ้า........มาถนอม
สูงสุดมือมักตรอม...............อกไข้
เด็ดแต่ดอกพยอม...............ยามยาก ชมนา
สูงก็สอยด้วยไม้..................อาจเอื้อมเอาถึง

๏ ดูข้าดูเมื่อใช้.............การหนัก
ดูมิตรพงศารัก..............เมื่อไร้
ดูเมียเมื่อไข้จัก............จวนชีพ
อาจจักรู้จิตไว้..............ว่าร้ายฤาดี

           ผังคำสุภาพ

[อังศนา]

น้ำหวานแวะมาก็ดีแล้วค่ะ.. สำหรับคำถามของน้ำหวานจากกระทู้นู้น 
ที่ว่าจะใช้คำที่มีไม้เอกไม้โทในตำแหน่งอื่นได้หรือไม่ คำตอบคือ.. ได้ค่ะ
นอกเหนือจากตำแหน่งเอกเจ็ด โทสี่ และคำสุภาพที่ต้องไม่มีวรรณยุกต์แล้ว
จะใช้คำไหนก็ได้ทั้งสิ้น ตราบเท่าที่มันฟังได้ใจความ ยิ่งไพเราะด้วยยิ่งดี

ดูตัวอย่างบทนี้ซึ่งท่านเรียกว่า โคลงรกโท ค่ะ 
ทุกคำที่นอกเหนือจากคำเอก ๗ ตำแหน่ง และคำสุภาพ ๔ ตำแหน่ง
จะเป็นคำที่ทัดไม้โททั้งหมด

ใกล้หน้าแล้งอีกแล้ว........ร้อนจัง
ร้อนแดดต้นไม้ยัง..................ร่มรื้น
ห้องร้อนหากไร้ผนัง...............ฝ้าผนวก
ร้อนรักต้องรื้อฟื้น..................เสกฟ้าหน้าฝน

หรือจะแบบนี้ โคลงรกเอก ที่พี่แต่งเล่นเอามันแบบคึกคะนอง 
แต่ไม่มีสาระเท่าไหร่.. อิอิ

ท่านเฒ่าเล่าเรื่องไว้..........ว่าหลาน
หวั่นถั่วท่วมไร่่นาน...................เน่าทิ้ง
คล่องแคล่วแกร่วโม่งาน............ไม่ง่วง
เมื่อเหนื่อยย่อมนั่งกลิ้ง...............ก่อนเคลิ้มไก่ขัน

[คนในวงการ]

ฉันทนาคือหลักแก้ว โรงงาน
ตัดเย็บบ่หย่อนยาน พวกพ้อง
แถวพระประแดงผ่าน ยลย่าน
เถื่อนที่พักนวลน้อง ถิ่นนี้สำโรง


ป่วนซะงั้น ^^

[อังศนา]

โอ้โฮ.. ไม่ได้เห็นบิ๊กเหยี่ยวเสรีไทยเสียตั้งนาน 
ตั้งกะเว็บล่มลักปิดลักเปิดนู่นเลยนะคะ.. คิดถึงออก!

พูดถึงเว็บ.. ข้าพเจ้าลุ้นให้ถึงพรุ่งนี้ แล้วจะฉลองจั๊กน่อย 
 เพราะเสรีไทยเสถียรมาครบหนึ่งอาทิตย์พอดิบพอดี
แสดงว่าหมดปัญหาแล้ววววว

[เก็ดถวา]

เอ่ออออ อาจารย์พี่อังฯ ขา

แล้วโคลงอย่างคุณลุงบิ๊กเหยี่ยวข้างบนนั้น

เอ่อ.. ได้ซักกี่คะแนนอ่ะคะ แหะๆ

ฉันทนาคือหลักแก้ว โรงงาน... ทำไปด๊ายยยย  

[อังศนา]

ฉันทนาคือหลักค้ำ...........โรงงาน
เธอเหล่านั้นห้าวหาญ..............ฮึดสู้
ปักหลักปั่นกิจการ...................แข็งแกร่ง
เถ้าแก่รวยไม่รู้........................กี่ร้อยล้านหยวน

น้ำหวานคะ.. คนที่ไม่ค่อยได้เขียนโคลง 
พอเขียน ก็เขียนได้ขนาดนี้นับว่าเก่งทีเดียวค่ะ
อ่านแล้ว พี่ต้องใส่พานให้บิ๊กเหยี่ยว ๙ แต้มเลย
ขยักเอาไว้ ๑ แต้มตรงที่มีคำทัดวรรณยุกต์ (คำว่า
ผ่าน ในวรรคแรก บาท ๓) อยู่ในตำแหน่งคำสุภาพ

[เก็ดถวา]

โห.. ฉันทนาของคุณลุงบิ๊กเหยี่ยว ได้ตั้ง ๙ แน่ะ 



อาจารย์พี่อังฯ ขา ยังไม่ค่อยเข้าใจค่ะ

คำทัดวรรณยุกต์ตรงตำแหน่งคำสุภาพนั้น

ไม่ให้ใส่เพราะว่าไม่สวย หรือออกเสียงไม่เพราะคะ

น้ำหวานเห็นบางบท มันก็ออกเสียงวรรณยุกต์ด้วย

[อังศนา]

พยางค์โคลง

พยางค์โคลงอย่ายืดย้วย........หลายพยางค์
เว้นแต่ลูกเก็บวาง........................อาจเว้น
กระชับอ่านลหุพราง.....................เสียงกระชับ
ผังบ่งนับพยางค์เน้น....................มากน้อยตามผัง

โคลง ๑ บท มี ๓๐ คำ/พยางค์โคลง

คำที่มี ๒ พยางค์ เช่น หัวใจ อาจารย์ สามารถ อลหม่าน ฯลฯ
นับเป็น ๒ พยางค์โคลง

แต่คำ ๒ พยางค์ที่มี ลหุ (พยางค์ที่ผสมสระเสียงสั้นและไม่มีตัวสะกด)
เช่น วิมาน ประสาน ประโยชน์ สะดวก ฯลฯ อาจนับเป็น ๑ พยางค์โคลง
เพื่ออ่านรวบเสียงเป็นลูกเก็บ (ดังคำว่า กระชับ ในวรรคหลัง บาท ๓ บทข้างบน)
หรือจะอ่านแยกเป็น ๒ พยางค์โคลง (ดังคำว่า กระชับ ในวรรคแรก บาทเดียวกัน)ก็ได้
ทั้งนี้แล้วแต่ตำแหน่งของการใช้


ตัวอย่างการใช้คำ ๒ พยางค์เป็นลูกเก็บทั้งหมด 
(คนแต่งอ่านสนุกอยู่คนเดียว แต่คนอื่นนินทาว่าเว่อร์.. อิอิ)

เคาะคีย์บอร์ดประทุษแป้น........ประดิษฐ์โคลง
วางประกบรอออกโรง....................ประดุจรุ้ง
คิดประเด็นเด่นเชื่อมโยง...............ประโยชน์ชัด
จารจัดประดับเวิ้งวุ้ง......................ประจุไว้ประจำวัน

[อังศนา]

เอกเจ็ดโทสี่พริ้ง............ตามผัง
เสียงลดหลั่นเมื่อฟัง.............หลากล้วน
มือใหม่โปรดระวัง.................อย่าแหว่ง
ตำแหน่งควรครบถ้วน...........ถูกต้องตรงตัว

โคลง จะเน้นที่ 'รูป' ค่ะ น้ำหวาน 
ถ้าหากวางคำเอก (ทัดไม้เอก/คำตาย) คำโท (ทัดไม้โท)
และคำสุภาพ (ไร้วรรณยุกต์) ได้ตรงตำแหน่งตามผังแล้วละก็
เรียกว่ามีชัยไปกว่าครึ่งแล้วค่ะ

ส่วนเสียงของคำสุภาพไม่ว่าจะเป็นเสียงสามัญ (เธอ) เอก (บอก)
โท (แรก) ตรี (รัก) หรือ จัตวา (ฉัน) ไม่มีข้อบังคับใดๆ ทั้งสิ้นค่ะ
นับเป็นความท้าทายที่คนแต่งต้องเลือกใช้คำที่สื่อความหมายได้
ตามใจต้องการ และถ้าอ่านแล้วมีเสียงสูงต่ำเหมาะเจาะเสนาะหู
..ก็ถือว่าเป็นโบนัส 

[ชอบแถ]

เอาคำไม่ค่อยสุภาพไปมั่ง

ใกล้นองเลือดอีกแล้ว........ลุ้นจัง
มาร่วมด้วยช่วยพัง............พี่น้อง
ให้มันออกไปยัง..............ดีกว่า
ขืนอยู่บ้านเมืองต้อง.........ป่นปี้วอดวาย

[อังศนา]

โคลงคุณชอบแถ เอกเจ็ดโทสี่เป๊ะๆ 
ได้ไป ๗ แต้ม ขยักเอาไว้ ๓ ตรงที่เนื้อฟามมีเจตนาร้าย 
(ลุ้นให้บ้านเมืองเกิดการนองเลือด.. มีอย่างที่ไหน!!!) 

[ชอบแถ]

มาแก้ตัว

ขิงแก่เน่างี่เหง้า........ทุกงาน
ทำเรื่องน่ารำคาญ.....ซื่อบื้อ
ส่งเดชไม่เชี่ยวชาญ..ซักเรื่อง (ควายยยยยแท้)
ก่นด่ากันอึงอื้อ.........โง่ซ้ำโง่ซาก

[อังศนา]

..คราวนี้อดได้คะแนน (แต่คุณชอบแถคงไม่แคร์หรอกมั้ง)
เนื่องจากลุแก่โทสะ หลุดคำผรุสวาท แถมคำจบบทเป็นคำตายอีกตะหาก
ซึ่งเมื่ออ่านแล้วให้ความรู้สึกว่าคนแต่งกำลังจุกแอ้กๆ ..อิอิ 
ฟามจริง.. คุณชอบแถออกจะมีแววนะคะเนี่ย 
เอกเจ็ดโทสี่ไม่มีหลุดเลย เคยแต่งมาก่อนอ๊ะป่าว ..ถามจริ๊ง

[คนในวงการ]

โคลงบทนี้ผมแต่งให้ไอ้พวกชั่วใจคดทุกตัว

กบฎเถื่อนเกลื่อนด้าว แดนไทย
บังอาจจาบจ้วงใน ท่านท้าว
จิตโฉดชั่วไฉน ควรอวด
นรกสาปโครตเหง้า เสื่อมสิ้นสกุล




ปล. ต้องขออภัยที่นำสงครามมาสู่กระทู้คุณอังศนา และขอบคุณสำหรับเก้าคะแนนครับ

[ชอบแถ]

อุ๊ยมีผิด งั้นขอแก้ตรงสุดท้ายเป็น  โง่ซ้ำซากเกิน ก็แล้วกัน
จะไม่ได้คะแนนมั่งเลยเหรอพยายามแล้วนะ
ไม่ท้อหรอกเอาใหม่ (จนกว่าจะโดนไล่)

อุ๋ยเก่งสมที่ตู้.............เพชรชอบ
แก้ค่าบาทรอบคอบ.....เชื่อได้
ฝูงแมงเม่าทอดกรอบ..เกลื่อนทั่ว ตายฟรี
ไอ้ที่ครอบหัวไว้.........ว่าแล้วกะลา

แถมอันนี้อีกอัน

โจรใต้ฆ่าไม่เว้น......เลือดสาด
ข่มขู่และอาฆาต.....มาดร้าย
บานสะพรั่งอำนาจ...เก่งแต่ คนดี
สู้ไม่ได้สุดท้าย......ไม่พ้นกราบมัน

[อังศนา]

ฉันทนาเหนื่อยไม่เว้น........สักวัน
ฉันทลักษณ์ชักขยัน................ขยิกเต้น
ฉันไถลหยุดถลัน....................เลิกทะเลาะ
ฉันทรสที่เลือกเฟ้น..................ฝากกระทู้สมานฉันท์

ขอให้เขียนเป็นโคลงเถิดค่ะ คุณคนในวงการ 
ข้าพเจ้าไม่รังเกียจแม้สักน้อย
และถึงแม้ว่าจะเกิดสงคราม ก็น่าจะเป็นสงครามโคลงเนอะ
เก๋ดีเสียอีก.. อิอิ   

[อังศนา]

พยางค์โคลงคำสุดท้าย...........ทิ้งทวน
ต้องสุภาพทั้งมวล.........................ปลอดไม้
คำตายยิ่งไม่ควร...........................เพราะขาด ศิลป์นอ
เสียงจัตวาน่าใช้............................ช่วยให้หวานหู

ดีค่ะ.. คุณชอบแถกลับตัวกลับใจได้ทัน 
(แหม.. ทีเรื่องอื่นไม่ยักกลับตัวกลับใจบ้างเล้ยยย)

[อังศนา]

คำสร้อย

แม้คำครบเจ็ดแล้ว.......ความขาด
บาทแรกบาทสามอาจ.........เพิ่มถ้อย
เสริมอีกหนึ่งพจน์วาด..........ว่างเจต- นังนอ
วางต่อไว้เป็นสร้อย.............ส่งให้สมบูรณ์

..เห็นโคลงของคุณชอบแถมีต่อสร้อยในบาทสาม ทั้งสองบท 
(ขยันอย่างนี้ ไล่ไม่ลงหรอกค่ะ) เลยว่าต่อด้วยเรื่องคำสร้อยสักนิด

คำสร้อยจะใช้ต่อท้ายบาท ๑ และ บาท ๓ (บางครั้งก็ บาทสุดท้ายด้วย)
กรณีที่ยังไม่สุดสิ้นใจความในวรรค จึงต้องเสริมด้วยคำที่ไม่มีเจตนัง (ไม่มีความหมาย)
เช่น นา แฮ แล เฮย เป็นอาทิ

ตัวอย่าง : โคลงโลกนิติ

๏ จระเข้คับน่านน้ำ...........ไฉนหา ภักษ์เฮย
รถใหญ่กว่ารัถยา...............ยากแท้
เสือใหญ่กว่าวนา..............ไฉนอยู่ ได้แฮ
เรือเขื่องคับชเลแล้............แล่นโล้ไปไฉน

[เก็ดถวา]

อาจารย์ขา......... บทนี้หนูไม่เอาคะแนนนะคะ (รู้ตัว)

แบบว่าอยากลองเขียนอารมณ์นี้มั่ง อิอิ เผื่อจะได้เกาะกระแสกับเค้า   

อนึ่ง โคลงข้างล่างนี้ ช่วยกันเขียนสามคนนะคะ อิอิ

หากมีข้อผิดพลาดประการใด อย่าดุหนูคนเดียวนะคร้าาาาา  

 



     คำโคลงโพล่งไพร่...ไร้........สุนทรี
คำเถื่อนเกลื่อนอัปรีย์................พูดได้
คำก่นพ่นป้ายสี.......................ไปทั่ว
คำหยาบจึ่งชอบไซร้.................ก่อแล้วสงคราม

[ชอบแถ]

ฟ้าแดงโลหิตล้าง........ผู้คน
รินหลั่งอัสสุชล...........ทั่วหล้า
เลี่ยงหลีกจลาจล........คงยาก
จบก่อนเมษาหน้า.......ว่าไว้ระวัง

[ชอบแถ]

นายทาสยุคใหม่นี้.........ชื่นชม
ให้ไพร่ใจทาสดม..........เศษเนื้อ
ปกครองกลับถอยจม.....คลองลึก
ผลประโยชน์กูลเกื้อ......สู่ชั้นศักดินา

[อังศนา]

งานศิลป์มักซับซ้อน........ซ่อนกล
ดั่งทดสอบใจคน...................ใคร่รู้
ใครคิดทุ่มฝึกฝน....................ฟันฝ่า
ผิดถูกยังฮึดสู้........................ยิ่งต้องส่งเสริม

..แต่งกันได้เจ็บแสบขนาดนี้ จัดว่าเก่งแล้วค่ะ 
คงไม่ต้องหลอกล่อด้วยคะแนนอีกแล้วล่ะ น้ำหวาน
และถ้าขยันเขียนบ่อยๆ (ไม่แชเชือนเหมือนพี่อังฯ)
ไม่ช้าไม่นานจะคล่องแคล่ว และหลงเสน่ห์โคลงถอนตัวไม่ขึ้น
..สมัยก่อนในห้องกวีราชฯ พวกที่แต่งคล่องๆ จะตอบโต้กันเป็นโคลง 
ทั้งเรื่องสนุกสนานเฮฮา ประเภทจีบกันทีเล่นทีจริง ทั้งเรื่องการเมือง
(ซึ่งมักลงท้ายด้วยการทะเลาะกันห้องเดือดพล่าน.. อิอิ)

[ชอบแถ]

ไม่ให้คะแนนความพยายามบ้างเลยเหรอ

คริสต์สะมาสสุดเศร้า....ชาวไทย
วิบากกรรมบรรลัย.......ใกล้เข้า
โกหกสะบายใจ.........ทุกหน่วย
เซ็งเป็ดประเทศเค้า....หลอกได้ทุกวัน

[เก็ดถวา]

อาจารย์พี่อังฯ คะ

คะแนนนั้น น้ำหวานยังอยากได้ค่ะ

แต่บทนั้นไม่เอา เพราะว่าช่วยกัน 3 คนค่ะ

พี่สองคนแถวๆ สภากาแฟนี้แหละค่ะ กรุณาช่วยคิดคำให้

น้ำหวานก็เอาลงให้ตรงตำแหน่ง เอก 7 โท 4 อิอิ



   นะคะ

[อังศนา]

ไยคาดการณ์แบบร้าย........เรื่อยเลย
ราวมิยอมอยู่เฉย.....................กระชุ่นซ้ำ
พิมพ์คำพูดเปรียบเปรย............ปั่นป่วน
แนวร่วมคลื่นใต้น้ำ...................กระแทกนิ้วนำเสนอ

..คุณชอบแถนี่ดูจะพิศมัยเลือดจังเลยเนอะ 
มองโลกเป็นสีเลือดอยู่เรื่อยเชียวววว

..คำว่าสบาย ในบาท ๓ บทข้างบน ไม่ต้องมีสระอะนะคะ
ใช้ได้โดยไม่ถือว่าตกเอก ถ้าอ่านแยกพยางค์ แต่จะไม่ไพเราะ
อาจเสริมด้วยคำว่า อย่าง => โกหกอย่างสบายใจ......ทุกหน่วย
ไม่เสียความ และครบจังหวะเวลาอ่าน

อ้อ.. คะแนนความขยันนี้ได้เต็มค่ะ 

[ชอบแถ]

เสือเฒ่านัดชอบเบี้ยว....ตะบวย
กระทบชิ่งคนรวย.........ชอบใช้
เพลย์บอยรุ่นใหญ่ซวย...เจ็บแสบ
เล่นเหยื่อโอ๊คเอมไว้.....ล่อเป้าการเมือง

[komyen]

นายทาสยุคก่อนนี้...........น่าชม
โกงชาติเจียนล่มจม.........จ่อมม้วย
เศษเงินแจกแลกนิยม........ชมชื่น
ลูกหาบหยาบช้าด้วย.........เสื่อมด้อยเสียดาย

สวัสดีครับคุณอัง   ต้องขออภัยที่เชียนไม่เพราะ
วันหลังค่อยเขียนเอาคะแนนใหม่

[อังศนา]

เอกโทบาทแรกนั้น........นำเคียง
แต่อาจจับวางเรียง..............สลับได้
แก้มแม่เมื่อแม่เอียง..............เอื้อกลิ่น หอมเอย
ยุงเหลือบริ้นย่อมไล้..............ละลาบละล้วงนวลสนอง

คำเอกโทสลับที่กันได้เฉพาะบาทแรกของวรรคแรก
(ตำแหน่งอื่นสลับที่ไม่ได้)

ตัวอย่าง

๏ อันใดย้ำแก้มแม่..............หมองหมาย
ยุงเหลือบฤๅริ้นพราย..........ลอบกล้ำ
ผิวคนแต่จะกลาย...............ยังยาก
ใครจักอาจให้ช้ำ................ชอกเนื้อเรียมสงวน๚

สองบาทแรกพระราชนิพนธ์โดยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช
สองบาทต่อมาประพันธ์โดยศรีปราชญ์บุตรพระโหราธิบดี
(จากหนังสือ ประวัติและโคลงกำศรวลศรีปราชญ์ ของกรมศิลปากร)

[อังศนา]

คริสต์มาสสวัสดิ์ค่ะ คุณคมเย็น 
เมืองกาญจน์สนุกไหมคะ

นายทาสเก่าบัดนี้.........บทจร
จรจัดเที่ยวตะลอน..............หมื่นลี้
ลี้ลับลุ่มลุ่มดอน-.................ดอนต่าง แดนนอ
ต่างจากวันก่อนกี้................กร่างโก้เหิมเกริม  *(กลบทวัวพันหลัก)*

ไหนๆ ก็ไหนๆ ..ขอพาดพิงนายทาสมั่ง ..อิอิ 

[เก็ดถวา]

ส่งการบ้านค่า...     เขิน เขิน


กรรมใดเหลี่ยมก่อไว้……บันดาล
กรรมตกถึงวงศ์วาน.…….........พี่น้อง
กรรมซ้ำสู่ลูกหลาน…..…........เร็วรี่
บุญไม่อาจปกป้อง..…….........ยากพ้นผลกรรม



ปล. แอบเอารูปใส่แบบคุณครูมั่งฮับ  

[คนในวงการ]

๏ วิชชามีรับใช้              ครองธรรม
หลีกห่างกฏแห่งกรรม      มอดไหม้
คำครูดุจทองคำ             ควรค่า
หากผิดท่านว่าไว้           ไม่พ้นกรรมเวร

๏ เสียดายคนเก่งกล้า     เลิศเกตุ
อวิชชาเป็นเหตุ             กร่อนเกล้า
ใช้ทางผิดอาเภท           ตนต่ำ
หลงชั่วกรรมตามเร้า        บ่เพี้ยนคำครู

๏ อคติบดไว้                 วิชชา
หมดค่าปริญญา             ท่านให้
มัวเมาลาภตันหา            กิเลส
ท้ายสุดดุจบ้าใบ้            ชดใช้เวรกรรม

๏ ทุรชาติแซ่ซ้อง           สรรเสริญ
นรชาติหมางเมิน            ไม่ใกล้
ใช้สติเลือกเดิน              ทางถูก
อวิชชาสิ้นไร้                 ละแล้วมลทิน




หวังว่าจะได้คิด

[อังศนา]

อิอิ.. เห็นโคลงมาเป็นกระบวน เลยขอพูดถึงการร้อยโคลงสักนิด 

การร้อยโคลง

เรียบเรียงถ้อยร้อยคิด......อันควร
หลายบทเป็นกระบวน............บ่งใช้
เนื้อความต่อเนื่องชวน............เชิญอ่าน
วางพจน์สัมผัสไว้..................เชื่อมให้เพราะหู

จริงๆ แล้ว โคลงจะมีสัมผัสระหว่างบทก็ได้ ไม่มีก็ได้
(ยกเว้นคำประพันธ์บางประเภท เช่นลิลิต จะบังคับให้มี)

ตอนที่เริ่มหัดเขียนโคลงกันในห้องราชฯ มีคนใจดีท่านหนึ่งจากห้องสมุด
แวะเวียนมาสั่งสอนชี้แนะให้อยู่เสมอ จนข้าพเจ้าแอบยกย่องยึดถือเป็นครู
ตลอดมา สิ่งหนึ่งที่ครูท่านนี้บอกก็คือ เมื่อใดที่เขียนโคลงหลายบทต่อเนื่องกัน
ควรที่จะมีร้อยโคลงด้วย นั่นคือ ให้พยางค์ท้ายของโคลงบทแรกจะส่งสัมผัสไปยัง
พยางค์ที่๑ หรือ ๒ หรือ ๓ ในวรรคแรกของบทถัดไป

ตัวอย่าง : สยามานุสสติ ของ ล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๖

๏ รักราช จงจิตน้อม................ภักดี ท่านนา
รักชาติ กอบกรณีย์..................แน่วไว้
รักศาสน์ กอบบุญตรี................สุจริต ถ้วนเทอญ
รักศักดิ์ จงจิตให้.....................โลกซร้องสรรเสริญ

๏ ยามเดินยืนนั่งน้อม................กะมล
รำลึกถึงเทศตน......................อยู่ยั้ง
เปนรัฎฐะมณฑล.....................ไทยอยู่ สราญฮา
ควรถนอมแน่นตั้ง.....................อยู่เพี้ยงอวสาน

๏ ใครรานใครรุกด้าว..................แดนไทย
ไทยรบจนสุดใจ.......................ขาดดิ้น
เสียเนื้อเลือดหลั่งไหล................ยอมสละ สิ้นแล
เสียชีพไป่เสียสิ้น......................ชื่อก้องเกียรติงาม

๏ หากสยามยังอยู่ยั้ง..................ยืนยง
เราก็เหมือนอยู่คง.......................ชีพด้วย
หากสยามพินาศลง.....................ไทยอยู่ ได้ฤๅ
เราก็เหมือนมอดม้วย...................หมดสิ้นสกุลไทย

..ไม่มีก็คงไม่ผิด แต่เผอิญข้าพเจ้าชอบความต่อเนื่อง 
จึงร้อยโคลงทุกครั้งที่เขียนเป็นกระบวน จนเป็นความเคยชิน

[komyen]

ราตรีหรีดหริ่งร้อง...........เริงไพร
เดือนเด่นดาวดาษไสว.........ส่องพื้น
ลมโบกโยกไม้ไกว.................ก้านกิ่ง
เย็นฉ่ำน้ำค้างชื้น.......................ช่อไม้ไพรพนม

พรมหยาดเพ็ชรเกล็ดแก้ว........แววมณี
ค้างหล่นบนปฐพี.................ทั่วหล้า
ไพรพฤกษ์พร่างชลธี.............ชะโลมหยด
ละอองหล่นชลหยาดฟ้า.........ฟากพื้นไพรสณฑ์

หยดชลบนยอดหญ้า..........ชวนยล
ระเหิดระเหยหายปน...........เมฆคลุ้ม
สายแสงส่องสุรีย์ดล............ชลเหือด   แห้งนา
ไอล่องลอยโอบอุ้ม.............อบอ้าวไอฝน

ดลกลางคืนชื่นน้ำ..........หยดนอง
เย็นฉ่ำชลไอละออง...........อาบหล้า
น้ำค้างหล่อเลี้ยงผอง.............พืชสัตว์
คราขาดฝนแล้งฟ้า....................ฝากชื้นหยาดชล

หมุนวนวัฏจักรน้ำ..........ฟ้าดิน
เอื้อพืชเอื้อธรนินทร์...........แหล่งน้ำ
เอื้อสัตว์ส่ำชีวิน....................ชื่นชุ่ม
ธรรมชาติสมดุลย์ค้ำ...................ค่อยเอื้อโลกคง

รู้สึกว่าเขียนวนและจบด้วยแม่กนหลายบท
สวัสดีคุณอังและทุกท่านครับ
ไปเมืองกาญจน์ข้ามไปซื้อสินค้าฝั่งพม่า  พรรคพวกเขาเน้นซื้อของ
ส่วนเราชอบเที่ยวป่าเที่ยวธรรมชาติ  แต่ก็เฮฮาดี

[อังศนา]

พุธสวัสดิ์ค่ะ.. 
คุณคมเย็น คุณคนในวงการ คุณชอบแถ และน้ำหวาน
ถึงคิวข้าพเจ้าจะไปเที่ยวมั่งแล้ววว..

ส่งใบลาพักร้อน...........ระเริงหนาว
ขอล่องหนชั่วคราว..............สักครั้ง
ปีใหม่หยุดยืดยาว...............ไปเยี่ยม ญาติเฮย
พบกับครอบครัวทั้ง.............เที่ยวทั้งเฉลิมฉลอง

จำต้องหายหน้าห่าง......เหไป
มิอาจแช่ออนไลน์...............เล่นแว้วววว
คงแว่บแว่บไหวไหว............ชั่ววูบ
เมื่อเปลี่ยนปีหมูแล้ว............นั่นแล้จึ่งหวน

..แวะมาส่งข่าวว่า จขกท. ฉันทลักษณ์ขอพักชั่วคราวค่ะ 
แต่กระทู้ยังเปิดรับสงครามสุนทรีย์ตลอดเวลานะคะ.. อิอิ
..สายๆ วันนี้ ข้าพเจ้าจะบ่ายหน้าขึ้นเหนือเผชิญความหนาว 
แวะบ้านแม่ที่พิษณุโลก ๒-๓ วัน แล้วก็ยกขบวนขึ้นไปลำปาง
เพื่อฉลองปีใหม่กันที่บ้านของน้องชาย ..จะได้หนาวจนหนำใจเสียที
..โอกาสที่จะต่ออินเทอร์เน็ทมีน้อยนิด คงไม่สามารถออนไลน์แช่แป้ง 
อยู่ในเสรีไทยได้อย่างเคย  รู้ดังนี้แล้วก็ให้มีอาการเหมียนคนขาดยา
ขึ้นมารำไรๆ ซะงั้น

[เก็ดถวา]

อาจารย์พี่อังฯ คะ

ยินดีต้อนรับสู่เมืองหนาวค่ะ

วันนี้อากาศที่เมืองเหนืออุ่นขึ้นมานิดนึงค่ะ

อุณหภูมิน่าจะเพิ่มมา 4-5 องศาได้

แต่.. เอาแน่เอานอนไม่ได้นะคะ เผลอๆ เย็นๆ

บทจะลดขึ้นมา ก็ลดฮวบฮาบตั้งตัวไม่ทันซะงั้น

พี่อังฯ จะได้แว้บบบ มาเชียงรายมั้ยคะ

หนูมีร้านกาแฟแสนเก๋ที่จะแนะนำค่ะ ของเพื่อนหนูเอง คริคริ

ขอให้มีความสุขกับการท่องเที่ยวนะคะ



ปล. อันที่จริงอยากเขียนโคลงชื่นชมยินดี ให้มีความสุขกับการท่องเที่ยวทริปนี้

แต่น้ำหวานเริ่มรู้ตัวขึ้นมานิดๆ แล้วค่ะ ว่าจ๋งจั๋ย น้ำหวานเอาดีด้านโคลงไม่ได้แน่ๆ

[อังศนา]

..เที่ยวนี้คงจะไม่ได้เลยขึ้นไปเชียงรายหรอกค่ะ น้ำหวาน 
ทำบุญปีใหม่เสร็จก็คงรวดกลับกรุงเทพเลย เพราะต้องติดรถ
น้องชายอีกคนลงมา แล้วพี่ก็เป็นห่วงร้าน บารนี๚ ด้วยค่ะ
เกรงใจหุ้นส่วนที่ทิ้งให้เขาดูแลกันลำพัง
..เอาไว้โอกาสหน้านะคะ ถ้าได้ขึ้นไปเชียงรายเมื่อไหร่ 
รับรองว่าพี่จะบอกน้ำหวานล่วงหน้าค่ะ (เผื่อหนีทัน..อิอิ)

ปล. อย่าพึ่งท้อ หรือทิ้งกันไปก่อนสิคะ ..โธ่ 
น้ำหวานเขียนดีออก เก่งกว่าพี่ตอนเขียนใหม่ๆ อีกน้า
เขียนโคลงรักก็ได้นี่คะ ง่ายหน่อย
..แล้วแวะมาแปะการบ้านเรื่อยๆ นะคะ แว่บเข้ามาได้เมื่อไหร่ 
พี่จะมาอ่านค่ะ

[เก็ดถวา]

ครูขา หนูคิดถึงงงงงง 


ส่งการบ้านความคิดถึงค่ะ...


เพราะคิดถึงจึ่งร้อย......โคลงมา
เพียรฝึกรอเวลา..................ร่วมสร้าง
คิดถึงพี่อังศนา...................ครูฝึก
ไม่อยู่หนูอ้างว้าง................ว่างเว้นวรรณกวี

[อังศนา]

ปีใหม่สวัสดิ์ค่ะ น้ำหวาน
และอาคันตุกะของกระทู้ทุกๆ ท่าน

สวัสดีปีใหม่อ้วน............อวบอั๋น
ทั้งกระดูกทั้งติดมัน...............มากเนื้อ
ตุ้ยนุ้ยแต่เขี้ยวตัน.................ตะลุยแหลก
แผลงฤทธ์พิษเพาะเชื้อ..........พิกัดช้างชื่อหมู

พาหดหู่ตั้งแต่...............ต้นปี
วางระเบิดเปิดเวที................ถล่มแล้ว
ผลพวงพรากชีวี...................วายวอด
ตอกลิ่มพวกต้านแม้ว.............รักแม้วแตกสลาย

สายเหยี่ยวสายเดี่ยวเค้น......ข่าวกรอง
วิเคราะห์เจาะมุมมอง..................ขะมักเขม้น
ต่างฝ่ายหมดใจฉลอง.................ปีใหม่
ฝ่ายที่สามไม่เว้น.......................ว่างให้รวมหัว

ปีหมูป่าเขี้ยวตันเริ่มต้นได้ดุเดือดจังเลยนะคะ 
ทำเอาทั้ง AT และ PT ระส่ำระสายกันไปทั้งสองฝั่งเชียว



ปล. โคลงคิดถึงของน้ำหวานเอาเอไปเลยค่ะ 
เอกเจ็ดโทสี่ครบถ้วน และสื่อความหมายได้ดี
(อีกหน่อยพอคล่องแล้ว ลองเลี่ยงคำซ้ำดูนะคะ ..ประการนี้แม่ปูเองก็ยังเผลอบ่อยๆ)

[banana_dot]

สวัสดีปีใหม่นะครับทุกๆคน...ขอให้มีความสุขทุกๆคนเลย...............
และก็ขอขอบคุณพี่ๆทุกคนพี่อังด้วยน่ะครับ ขอให้เป็นพี่ๆที่น่ารักของน้องๆตลอดไปน่ะครับ

[อังศนา]

สวัสดีปีใหม่ค่ะ น้องด็อท 
ขอให้มีความสุข สมปรารถนาในสิ่งที่ดีงาม
และสุขภาพแข็งแรงตลอดปีนะคะ

[คนในวงการ]

อัญเชิญพรทั่วฟ้า       แดนสรวง
ประสิทธิสมเจ้าดวง    เด่นแก้ว
สุขสมดั่งทั้งปวง        ปีใหม่
พ้นผ่านทุกข์ไม่แผ้ว    ผ่องน้องนวลนาง


มัวแต่ไปรบ ไม่ได้มาอวยพร เลยขอย้อนหลัง

[อังศนา]

ย้อนหลังสวัสดิ์ค่ะ บิ๊กเหยี่ยว 

ภัยสังคมขณะนี้.............หนักหนา
พวกโรคจิตปัญญา................ต่ำต้อย
ขาดสำนึกนำพา...................ความวิบัติ
คับแคบเพราะคิดน้อย............สนุกเน้นฉิบหาย

กระจัดกระจายกระชุ่นข่าว.......ขู่ขวัญ
วางระเบิดระบาดทั้งวัน..................วุ่นแท้
ทหารตำรวจกวดขัน......................ขาขวิด
ต้องจับมาลงแส้...........................กระซวกให้สาสม
สงกะสัยว่าในสถานการณ์เยี่ยงนี้ สายเหยี่ยวคงยังไม่มีสิทธิ์พักรบเป็นแน่แท้ 

[เก็ดถวา]

ปีใหม่สวัสดิ์ค่ะ น้ำหวาน
และอาคันตุกะของกระทู้ทุกๆ ท่าน

.....

ปล. โคลงคิดถึงของน้ำหวานเอาเอไปเลยค่ะ 
เอกเจ็ดโทสี่ครบถ้วน และสื่อความหมายได้ดี
(อีกหน่อยพอคล่องแล้ว ลองเลี่ยงคำซ้ำดูนะคะ ..ประการนี้แม่ปูเองก็ยังเผลอบ่อยๆ)

ตอนแรก ว่าจะไปซุ่มเขียนโคลงขอบคุณสำหรับคะแนน A อิอิ
แต่เห็นท่าจะนานค่ะ เกรงจะเป็นเด็กไม่น่ารักที่ครูให้ A แล้วไม่มาขอบคุณ 

ก็เลยรีบพุ่งมาสวัสดีปีใหม่ และขอบพระคุณก่อนนะคะ...

คิดถึงอาจารย์พี่อังฯ มากๆ ค่ะ

[komyen]

กรองมธุรพจน์ร้อย............เรียงคำ
กลอนกาพย์ฉันท์โคลงนำ........ผนึกร้อย
หมายนฤมิตมโนจำ..................จารจรด
จำหลักอักษรสร้อย......................เสกสร้างวรรณศิลป์

สรรรินรจเรขไว้..........วรรณกานท์
เพียรมุ่งหมายสืบสาน.......ร่วมสร้าง
หวังกวียั่งยืนนาน................ชั่วนิจ   นิรันดร์นา
คงอยู่ตราบโลกร้าง..................สุดหล้าฟ้าดิน

สวัสดีครับคุณอัง คุณเก็ด  คุณคนในวงการ
วรรค๑และ๓ของบทแรกมีคำลหุหลายคำ
อ่านแล้วบางทีรู้สึกว่าน่าจะเพิ่มคำหรือลดคำดีหว่า
ขอเรียนถามความเห็นคุณอังหน่อยครับ

[อังศนา]

มธุรพจน์สวัสดิ์ค่ะ คุณคมเย็น 

เสียงอ่านหากเอ่ยแล้ว.......เสนาะเสียง
พริ้วพร่างจังหวะเรียง...............ร่ายพริ้ว
พจน์ไพเราะพอเพียง...............พรายพจน์
เสมือนคลื่นไล่เกลียวริ้ว...........ระลอกล้อฟังเสมือน

..โคลงกระบวนข้างบนเมื่ออ่านออกเสียงเป็นจังหวะ 
ฟังเหมาะเจาะเสนาะหูมากค่ะ ไม่ต้องตัดหรือเติมคำอีกแล้ว
..สมัยที่ห้องกวีราชฯ ยังอบอุ่นด้วยมิตรสหายที่เข้ามาต่อโคลงกันทุกค่ำคืน 
สมาชิกท่านหนึ่งซึ่งข้าพเจ้านับถือว่าเป็นเสมือนพี่ชาย (แม้จะทำตัวเป็นองครักษ์
พิทักษ์แม้วชนิดสุดลิ่มทิ่มประตู) เคยแนะนำไว้ว่า เมื่อแต่งเสร็จให้ลองอ่านออกเสียงดู
แล้วเราจะรู้เองว่าได้ที่อย่างที่ต้องการหรือยัง

[อังศนา]

เสาร์สวัสดิ์ค่ะ ทุกท่าน

โคลงรักรันทดเคล้า...........หวานครวญ
บ่งบอกพิษรัญจวน..................จากถ้อย
รำพันตัดพ้อนวล.....................นางหนึง
เอียงอกเอ่ยอ้อยสร้อย..............โศลกเศร้าใจสลาย

อิอิ.. เผอิญผ่านไปทางห้องสมุดพันทิป 
เลยไปเจอโศลกใจสลายของคุณคมเย็นเข้า.. เพราะมาก!
อยากให้เจ้าของยกเอามาแปะไว้ที่นี่บ้างจังเลย เนื่องจากเป็นตัวอย่างของ
โคลงที่ส่งสัมผัสอักษรระหว่างวรรคแรกกับวรรคหลังได้แพรวพราวน่าอ่านมากค่ะ