มุสาวาท 7 วิธี
1. พูดปด ได้แก่การโกหกชัดๆ ไม่รู้ว่ารู้ ไม่เห็นว่าเห็น ไม่มีว่ามี หรือ
รู้ว่าไม่รู้ เห็นว่าไม่เห็น มีว่าไม่มี อย่างนี้เรียกว่าปด
2. ทนสาบาน คือทนสาบานตัว เพื่อให้คนอื่นหลงเชื่อ
3. ทำเล่ห์กะเท่ห์ ได้แก่การอวดอ้างสิ่งศักดิ์สิทธิ์ เกินเหตุเกินความจริง
4. มารยา แสดงอาการหลอกคนอื่น
5. ทำเลศ คือใจอยากจะพูดเท็จ แต่ทำเป็นเล่นสำนวน พูดคลุมเครือให้ผู้ฟังคิดผิดเอง
6. เสริมความ เรื่องจริงมีแต่มีน้อย คนพูดอยากให้คนฟังเห็นเป็นเรื่องใหญ่
7. อำความ ตรงกันข้ามกับเสริมความ ทำเรื่องเล็กให้ใหญ่
...คำโกหกทุกคำที่พูดออกไป แม้เราจะพยายามปรับปรุงให้สนิทสนมกลมกลืนอย่างไรก็ตาม
ก็ยังมีคนๆหนึ่งที่ไม่ยอมเชื่อ และคอยค้านคอยเถียงอยู่ตลอดเวลา คนๆนั้น คือตัวของเราเอง
คือตัวเราเองคอยเถียงตัวเราอยู่เสมอ เป็นความลำบากอย่างหนึ่งของจิต และนี่คือการทำลาย
สมรรถภาพของจิตลงอย่างเห็นได้ชัดเหมือนกัน จะสังเกตุได้ว่าคนเรายิ่งพูดโกหกมากๆ
จิตยิ่งขี้ขลาดมาก และมีความระแวงในตัวมากขึ้น
ที่เป็นดังนี้เพราะกระแสจิตตกต่ำ หนักเข้าจะเป็นคนชอบหลบสายตาผู้อื่น
คือไม่กล้าเผชิญหน้ากับใครจังๆ ยิ่งนานวันเข้า กำลังใจยิ่งตกต่ำมาก จนหมดความเชื่อถือตนเอง
เวลาพูดต้องอ้างสิ่งอื่นมายืนยันด้วย เช่นว่า
"ถ้าไม่จริงอย่างพูดขอให้ตายต่อหน้าตะวัน" ฯลฯ สารพัดจะเอามายืนยัน....
อาการเหล่านี้แสดงว่าจิตเริ่มหมดความเชื่อถือในตนเอง ระแวงว่าถึงพูดไปผู้ฟังเขาก็คงจะไม่เชื่อ
คล้ายๆกับเราเห็นว่า หน้าอย่างเราคงไม่มีใครเขาเชื่อ เลยต้องสบถสาบาน อ้างโน่นอ้างนี่ให้ยุ่งไปหมด
นี่แหล่ะคือคำเท็จทำลายตัวผู้พูดเอง
การที่เราเป็นขี้ข้าคอยจำคำโกหกของตัวเองนั้น ไม่ผิดอะไรกับคนที่บังคับตัวเอง
ให้นั่งเฝ้าคูตที่ตัวเองถ่ายไว้ และยิ่งใจตนเองเกิดย้อนเถียงคำโกหกของตัวเองด้วย
ก็เหมือนสิ่งที่ถ่ายไว้นั้น ได้กระเด็นกลับมาถูกตัวของตัวเอง...
คำบรรยายพุทธศาสตร์ เล่ม 1 ตอนที่ 12 หน้า 357 และ 382
เรื่อง เบญจศีล โดย พ.อ. ปิ่น มุทุกันต์
