เสรีภาพในการชุมนุมคืออะไร (เชิงวิชาการ)

มาตรา 63 ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย
"บุคคลย่อมมีเสรีภาพในการชุมนุมโดยสงบและปราศจากอาวุธ
การจำกัดเสรีภาพตามวรรคหนึ่งจะกระทำมิได้ เว้นแต่โดยอาศัยอำนาจตามบทบัญญัติแห่งกฎหมาย เฉพาะในกรณีการชุมนุมสาธารณะ และเพื่อคุ้มครองความสะดวกของประชาชนที่จะใช้ที่สาธารณะ หรือเพื่อรักษาความสงบเรียบร้อยในระหว่างเวลาที่ประเทศอยู่ในภาวะสงคราม หรือในระหว่างเวลาที่มีประกาศสถานการณ์ฉุกเฉินหรือประกาศใช้กฎอัยการศึก"

แต่เท่าที่ข้าพเจ้าเห็น พันธมิตรประชาชนเพื่อประชาธิปไตยไม่ได้ชุมนุมโดยสงบ จากพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน "สงบ หมายถึง ระงับ, หยุดนิ่ง, กลับเป็นปรกติ, ปราศจากสิ่งรบกวน, ไม่กำเริบ, ไม่วุ่นวาย หรือใครมีความเห็นว่าการบุกรุกสถานที่ราชการและการกีดขวางผิวจราจรนั้น ไม่ได้ทำให้เกิดความวุ่นวายในบ้านเมือง อีกทั้งจากภาพที่ปรากฏว่ามีการพบอาวุธในกลุ่มพันธมิตรฯ (แม้จะอ้างว่าตำรวจใส่ร้ายก็เอาเถอะ) แต่เพียงการก่อความไม่สงบก็ไม่น่าจะถือว่าการชุมนุมของพันธมิตรฯ เป็นการใช้เสรีภาพที่ชอบด้วยรัฐธรรมนูญตามวรรคหนึ่งของมาตรานี้ และโดยเฉพาะอย่างยิ่งความในวรรคสอง ก็คงไม่มีใครปฏิเสธว่าเป็นการชุมนุมสาธารณะ ในเมื่อมีกฎหมายคุ้มครองความสะดวกของประชาชนที่จะใช้ที่สาธารณะอยู่ และพันธมิตรฯ ก็ได้สร้างความไม่สะดวกให้แก่ประชาชนดังกล่าวจริง การใช้เสรีภาพตามมาตรานี้ก็ย่อมสามารถถูกจำกัดได้ มิได้เป็นดังเช่นที่พันธมิตรฯ อ้างว่าตนมีความชอบธรรมในการชุมนุมประท้วงนี้ไม่ ผมจึงมีความเห็นในข้อกฎหมายว่าพันธมิตรฯ ไม่มีสิทธิอันชอบธรรมในการชุมนุมครั้งนี้มาตั้งแต่ต้น

ท่านผู้มีปัญญาทั้งหลายสมควรไตร่ตรองให้จงหนักว่า
การชุมนุมประท้วงโดยใช้กำลังบีบบังคับ กล่าววาจาหยาบคาย และมุ่งประสงค์ข่มขืนใจให้บุคคลอื่นกระทำการตามความต้องการของตนหรือกลุ่มตน ทั้งได้ใช้เสรีภาพที่ตนมีละเมิดซึ่งสิทธิของผู้อื่นเช่นว่านี้ ถือเป็นการชุมนุมที่ชอบธรรมตามระบอบประชาธิปไตยหรือไม่ หากกระทำดังกล่าวเป็นสิ่งอันชอบธรรมตามระบอบการปกครองแบบนี้แล้วไซร้ ประชาธิปไตยก็ไม่น่าจะเป็นระบอบการปกครองที่ดีได้ เพราะหลักการพื้นฐานของการปกครอง คือ การมุ่งสร้างความมั่นคงให้แก่ประเทศชาติ (หมายรวมถึงความปลอดภัยของประชาชนด้วย) และ สร้างความมั่งคั่งให้แก่ประชาชน (หมายรวมถึงความสุขทางจิตใจด้วย) ถ้าประชาธิปไตยยินยอมให้ใครก็ได้มีสิทธิชุมนุมประท้วงแล้วทำลายความมั่นคงแห่งประเทศชาติหรือความมั่งคั่งแห่งประชาชนได้ ต่อไปใครจะสามารถปกครองประเทศชาติและสร้างความผาสุกให้แก่ประชาชนได้ ดังเช่นที่ปรากฏในเหตุจลาจลทั่วโลก ก็เพราะการให้เสรีภาพในการชุมนุมประท้วงมากเกินไป ทั้งนี้ข้าพเจ้ายังคงเห็นว่าบุคคลย่อมมีเสรีภาพในการชุมนุมและสิทธิตามธรรมชาติอย่างสมบูรณ์ แต่มิใช่การประท้วงโดยการปิดถนนหรือใช้สิทธิของตนละเมิดสิทธิของผู้อื่นดังที่เป็นอยู่ เวลานี้จึงเป็นการสมควรที่นักคิดทางรัฐศาสตร์ทั้งหลายจะได้ไตร่ตรองให้ดีระหว่างการยอมรับในเสรีภาพของการชุมนุมประท้วงอย่างกว้างขวางกับหลักการปกครองสองข้อดังกล่าว หามิเช่นนั้นประชาธิปไตยก็มิต่างอันใดกับอนาธิปไตย

ข้าพเจ้าอาจจะคิดแบบอนุรักษ์นิยมเกินไป หากท่านใดมีความเห็นแย้งก็แสดงความคิดเห็นมาได้